Μαρινάτος, Σπυρίδων

(Ληξούρι 1901 – Ακρωτήρι Θήρας 1974). Αρχαιολόγος. Σπούδασε στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1925 εκπόνησε τη διατριβή του Θαλασσογραφικαί παραστάσεις της κρητομυκηναϊκής τέχνης. Όταν ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Βερολίνο και στο Χάλε (1927-29) επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου διορίστηκε επιμελητής και έφορος αρχαιοτήτων στην Κρήτη (1927-37). Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο νησί διενήργησε αρκετές ανασκαφές και αποκάλυψε σημαντικά ευρήματα στη σπηλιά της Ειλείθυιας, στο Δελφίνιο της Δρήρου, στο Γάζι, στα μινωικά μέγαρα Αποδούλου και Σκλαβόκαμπου κ.α.· επίσης πραγματοποίησε ανασκαφές και στην Κεφαλονιά. Ο Μ. διατύπωσε σημαντικές θεωρίες για την καταστροφή του μινωικού πολιτισμού από την έκρηξη του ηφαίστειου της Θήρας και για τις ανατολικές επιδράσεις στον πολιτισμό της μινωικής Κρήτης και της μυκηναϊκής Ελλάδας. Το 1937 ορίστηκε διευθυντής αρχαιοτήτων και το 1939 καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, οπότε έδωσε πλήθος διαλέξεων σε αμερικανικά και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Αξιόλογη είναι η προσφορά του Μ. στον καθορισμό (1939) του πεδίου της μάχης των Θερμοπυλών. Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου πήρε μέρος (1952) στις ανασκαφές του ταφικού κύκλου Β’ των Μυκηνών και συγχρόνως ξεκίνησε ανασκαφές στη Μεσσηνία, αναζητώντας την ομηρική της τοπογραφία. Στις ανασκαφές αυτές οφείλεται η ανεύρεση του τύμβου μεσοελλαδικής εποχής στα Παπούλια, ενός νεκροταφείου μυκηναϊκής εποχής στα Boλιμίδια της χώρας Τριφυλίας, των θολωτών τάφων στην Περιστέρια Κυπαρισσίας κ.ά. Αργότερα διετέλεσε γενικός διευθυντής αρχαιοτήτων (1954-58) και στη συνέχεια πρύτανης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1958-59). Το 1967 άρχισε τις ανασκαφές στο Ακρωτήρι της Θήρας, οι οποίες έφεραν στο φως εξαίρετα ευρήματα. Προσπάθησε επίσης να επισημάνει την καταποντισμένη στον Κορινθιακό κόλπο πόλη Ελίκη. Το 1972 ανακάλυψε στον Μαραθώνα έναν οικισμό πρωτοελλαδικής και μεσοελλαδικής εποχής, ένα νεκροταφείο της πρώιμης εποχής του χαλκού, τέσσερις ταφικούς τύμβους μεσοελλαδικής-μυκηναϊκής εποχής και έναν τύμβο της εποχής της μάχης του Μαραθώνα, τον οποίο ταύτισε με εκείνον των Πλαταιέων. Ο Μ. πέθανε μετά από ατύχημα στον χώρο των ανασκαφών του στη Θήρα. Ο αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός Σπυρίδων Μαρινάτος (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).